کارشناس کنترل مواد غذایی شبکه بهداشت و درمان شهرستان دشتستان مرگ با قرص برنج را نوعی مرگ سلولی و نامطلوب بودن شرایط نگهداری را مهمترین مشکل صنعت خرما مطرح کرد.

ندا قاسمیان پور-به گزارش دیارجنوب، کارشناس کنترل مواد غذایی شبکه بهداشت و درمان شهرستان دشتستان در دومین دوره آموزشی قرص برنج اظهار داشت: هدف از برگزاری این دوره آموزشی ارتقاء اطلاعات عموم مردم در خصوص سموم و آفت کش ها، کنترل و کاهش آسیب های ناشی از مصرف قرص برنج و ارتقاء آگاهی افراد در خصوص عدم استفاده از سموم و آفت کش های صنعتی در محیط منزل است.
نسرین قاسمیان پور با اشاره به آفت کش ها بیان داشت: آفت کش هر ماده شیمیایی (سنتزی یا طبیعی) و یا بیولوژیکی (ویروس یا باکتری) است که برای ممانعت، تخریب و یا کنترل آفت ها بکار برده می شود. این مواد ممکن است به طور ناخواسته اثرات مخربی بر انسان و محیط زیست هم داشته باشند.
وی در خصوص طبقه بندی آفت کش ها گفت: معمولا" آفت کش ها را بر اساس آفت هدف ، چگونگی عملکرد ، نوع ماده شیمیایی و میزان سمیت طبقه بندی می کنند. بعنوان مثال: بر اساس هدف مورد استفاده به انواع مختلف حشره کش ها، علف کش ها، قارچ کش ها و ... بر اساس ساختار شیمیایی به آفت کش های معدنی و آلی، کلره، فسفره، کاربامات و ... طبقه بندی می شوند.

کارشناس کنترل مواد غذایی شبکه بهداشت و درمان شهرستان دشتستان راه های ورود سم به بدن را برشمرد و عنوان کرد: پوست، مخاط، دستگاه گوارش و استنشاق راه های ورود سم به بدن هستند.
وی بیان کرد: فسفید آلومینیوم بعنوان فومیگانت (ضدعفونی کننده) و حشره کش با نام های تجاری کوئیک فوس (Quickphos)، سلفوس (Celphos)، آلفوس (Alphos)، فستوکسین (Phostoxin) و ... در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
قاسمیان پور در ادامه اضافه کرد: فسفید آلومینیوم در کشور ما از سالیان قبل جهت مصارف کشاورزی به عنوان فومیگانت (ضدعفونی کننده) جهت نگهداری و حفظ محصولاتی مانند برنج از آسیب ایجاد شده توسط آفات انباری در مصارف صنعتی (سیلوها) و مصارف خانگی مورد استفاده بوده است. از این رو قرص آفت کش حاوی فسفید آلومینیوم در کشور ما بویژه در نواحی شمالی کشور تحت عنوان "قرص برنج" معروف می باشد.

وی در خصوص مشخصات این فرآورده گفت: این قرص با نام تجاری فستوکسین و به شکل قرصهای به وزن سه گرم و به رنگ های سفید، خاکستری و قهوه ای در بسته های استوانه ای به میزان 10 قرص در هر بسته ، حاوی ماده موثره فسفید آلومینیوم و سایر ترکیبات شامل اوره و کاربامات آمونیوم بوده و با قیمتی نازل فروخته می شود.
کارشناس کنترل مواد غذایی شبکه بهداشت و درمان شهرستان دشتستان در مورد خصوصیات فیزیکی این قرص افزود: گازی بدون رنگ، قابل اشتعال، بوی شبیه به سیر یا ماهی گندیده، حلالیت مناسب در آب و الکل و بصورت قرص یا پودر است.
وی اضافه کرد: این قرص در تماس با آب یا بخار آب، رطوبت موجود در هوا و یا اسید معده (در صورت مصرف خوراکی)، گاز فسفین، آمونیاک و دی اکسید کربن تولید می نماید. این ماده شیمیایی جذب پوستی نداشته و طریق اصلی تماس برای مسمومیت مسیر خوراکی و تنفسی است. شدت مسمومیت از هر دو طریق بسیار بالاست.

نسرین قاسمیان پور با اشاره به اثرات تماس با قرص برنج بیان داشت: فسفين گازي است با سميت بالا كه بر سيستم گوارشي و سيستم اعصاب اثر مي گذارد. دستگاههايي كه به مقدار اكسيژن بيشتري نياز دارند نسبت به اين سم حساس تر و آسيب پذير تر می باشند، سم مهلک و کشنده این قرص بر روی سلول های بدن تاثیر گذاشته، تنفس سلولی را از بین می برد و باعث آسیب جدی به اعضاء و ارگانهای حساس بدن مانند مغز، قلب، كبد، كليه میشود.
وی تاکید کرد: مرگ با قرص برنج از نوع مرگ سلولی است و از آنجایی که قرص برنج پادزهر ندارد، لذا مسمومیت با آن اغلب منجر به مرگ می شود.
کارشناس کنترل مواد غذایی شبکه بهداشت و درمان شهرستان دشتستان تصریح کرد: استنشاق فسفين باعث ايجاد سردرد، گيجي، خستگي، سرفه همراه با خلط ( سبز رنگ )، اختلال در حركت، صحبت كردن، تهوع و استفراغ، درد معده، اسهال، سردرد، افت شدید فشارخون و ... به دنبال آن مرگ تدریجی می شود.
وی در ادامه افزود: در صورت مسمومیت اتفاقی یا تعمدی با قرص برنج، مصدوم باید بدون اتلاف وقت به بیمارستان منتقل شود و همچنین به فردی که قرص برنج مصرف کرده به هیچ عنوان نباید مایعات داد زیرا ماهیت این قرص در معده ایجاد گاز است که این گاز به ریه ها راه یافته و در بین سلول ها پخش می شود. خوردن آب این روند را تسریع می کند.

نسرین قاسمیان پور بیان کرد: قرص های برنج موجود در ایران برای مصارف خانگی فاقد فلز فسفید و حاوی سیر، کلرید سدیم، تالک و استارچ (نشاسته) بوده و کاملا" بی خطر هستند و با عنوان قرص برنج با منشأ گیاهی عرضه می گردند.
کارشناس کنترل مواد غذایی شبکه بهداشت و درمان شهرستان دشتستان از مهمترین مشکلات موجود در صنعت خرما را نامطلوب بودن شرایط نگهداری و بسته بندی دانست و تصریح کرد: شرایط بسته بندی و انبار مانی بهینه جهت افزایش ماندگاری، حفظ کیفیت و درنهایت افزایش میزان صادرات محصول لازم است.
وی تاکید کرد: در مواردی که نگهداری مواد غذایی به صورت تازه و بدون تغییرات قابل ملاحظه مورد نظر باشد سرما بهترین روش می باشد اساس نگهداری مواد غذایی در سرما عبارت است از پایین آوردن حرارت تا آن میزان که فعالیت آنزیمها رشد و توسعه میکروارگانیسمها متوقف شود که فرایند پیشنهادی جهت نگهداری خرما مناسب می باشد.

نسرین قاسمیان پور يكي از عمده ترين مسائل بعد از برداشت خرما را جلوگيري از هجوم حشرات دانست و بیان کرد: چهار تكنيك عمده براي جلوگيري از هجوم حشرات در خرما، ضد عفوني، عمليات حرارتي، منجمد سازي و پرتودرماني است.
وی با اشاره به اینکه ضدعفونی از مهمترین عوامل جلوگیری از هجوم حشرات است، افزود: ضدعفوني محصول شامل قرار دادن خرما در انبار ، تحت تاثير گازهاي مهلك با توجه به دما و زمان مناسب و با هدف كشتن حشرات در تمامي مراحل رشدش مثل تخم، لارو وحشره بالغ ، يا قراردادن خرما زير يك پوشش غير قابل نفوذ هوا مي باشد.
قاسمیان پور افزود: از ميان ضد عفوني كننده ها ي مختلف (جامد،مايع،گاز) كه بالغ بر 70 سال و يا بيشتر مورد استفاده قرارگرفته اند معروف ترين آنها كه امروز ه نيز استفاده مي شود گاز متيل بروماید است که نه تنها براي حشرات بسيار مهلك مي باشد براي انسانها نيز بسيارخطرناك است اين گاز از هوا سنگين تر است ، اشتعال پذير نمي باشد و تقريباً فاسد هم نمي شود.
کارشناس کنترل مواد غذایی شبکه بهداشت و درمان شهرستان دشتستان خاطرنشان کرد: در خرما با رطوبت کمتر از 24 درصد فعالیت میکروارگانیسم ها به صفر می رسد و حشرات در دماهای زیر 4 درجه سلسیوس هیچ فعالیتی ندارند، اما در این دماها حشرات لزوما" از بین نحواهند رفت.