"فرزانه ندیم" هنرمند دشتستانی با اشاره به اینکه علاقه در هنر حرف اول را میزند، گفت: از هنر عروسکسازی حمایت نمیشود.
نادیا شبانکاره-دفتر پایگاه خبری دیارجنوب میزبان یکی دیگر از هنرمندان شهرستان دشتستان بود و این بار گفتگویی با فرزانه ندیم هنرمند عروسک ساز که در شرح زیر، این گفتگو آمده است:
دیارجنوب: خودتان را معرفی کنید.
فرزانه ندیم اهل و ساکن برازجان هستم. تحصیلات را در برازجان و کارشناسی با مدرک تربیتبدنی را در دانشگاه بوشهر مدرک دریافت کردم. حدود ده سال است که به کارهای هنری مختلف مشغول بوده و همچنین پنج سال سابقه کاری در آموزشوپرورش بهعنوان معلم تربیتبدنی در مدارس غیردولتی در مقطع ابتدایی و متوسطهٔ اول و دوم رادارم.
همچنین بهتازگی در شبکه استانی صداوسیمای بوشهر در برنامه «یه خونه یه دریا» بهعنوان مربی و کارشناس آموزشی عروسکسازی در هرماه پخش زنده دارم.
دیارجنوب: در خصوص عروسک روسی و نحوهٔ آموزش خود توضیح دهید.
این نوع عروسکها در ابتدای ساخت اولین سازندهٔ خود بدون اجزای صورت بودند و جنس پارچهای داشتند، بهمرور با توجه و علاقهٔ متقاضیانی که این عروسکها داشتند طبق سلیقه و ایده و خلاقیت سازندگان عروسک بهصورت های مختلفی ساخته شدند ازجمله چشم، سپس اجزاء کامل صورت برای این نوع عروسک بود.
اولین باری که این نوع عروسک را دیدم و از آن خوشم آمد حدود پنج سال پیش بود که تازه عروسک روسی در ایران رواج یافته بود من بدون آموزش دیدن و فقط با دیدن نمونهٔ این عروسک و جستجو در اینترنت شروع به ساخت این عروسک کردم که در ابتدا تعدادی عروسک از آن را ساختم که چندتای اول خوب نبود ولی یواشیواش و باگذشت زمان آنچه میخواستم شد.
دیارجنوب: چگونه تصمیم گرفتید بهصورت حرفهای، ساخت و آموزش عروسک روسی را شروع کنید؟
زمانی که این نوع عروسک را دیدم و فقط برحسب علاقه و سرگرمی شروع به یادگیری آن کردم تازه ازدواجکرده بودم و هنوز شاغل نشده بودم بعد از مدتی کسانی که مدل عروسکهایم را دیده بودند درخواست سفارش کردند و برخی با تماس تلفنی درخواست آموزش داشتند و این موضوع باعث شد تا بهطور حرفهای دنبال آن بروم و درنهایت منجر به کسب درآمدم در عروسکسازی شد.
دیارجنوب: زمانی که شروع به ساخت و آموزش عروسک روسی کردید، هزینهٔ مواد اولیه بهصرفه بود؟ آیا وسایل اولیه ساخت آن را راحت خریداری میکردید؟
اوایل با هزینهٔ شخصی خودم شروع به ساخت کردم و پس از ساخت و فروش چند عروسک به سود دست پیدا کردم اما برای خرید وسایل اولیه این عروسکها به دلیل کمبود آن در استان بوشهر با مشکلات زیادی روبرو شدم که بهصورت عمده از قزوین و بازار بزرگ تهران وسایل موردنیازم را سفارش دادم.
دیارجنوب: نحوهٔ بازاریابی شما به چه شکل بود؟
در ابتدا با راهاندازی صفحه اینستاگرامی و به اشتراکگذاری مدل عروسکها با مخاطبینم مشتریهای زیادی پیدا کردم بعدازآن برای برگزاری کارگاههای آموزشیام برای اولین بار در سطح استان شروع به پخش پوسترهای مجازی کردم و همچنین زدن بنرهای تبلیغاتی در مکانهای پرتردد شهر برای جذب هنرجو در کارگاههای آموزشیام اطلاعرسانی میکردم. همین امر موجب شد که مردم را هم با آموزش خودم و هم عروسک روسی آشنا کنم.
دیارجنوب: سختیها و مشکلاتی که در این راه داشتید چه بودند؟
شش سال است که عروسک روسی در ایران رایج شده و اما من پنج سال پیش که بهصورت حرفهای به این هنر دستی وارد شدم و شروع به بازاریابی کردم راحت نمیتوانستم برای کارهایم مشتری پیدا کنم. در آن زمان هزینهٔ فروش یک عروسک هفتاد هزار تومان میشد و اکثراً میگفتند این مقدار هزینه برای یک عروسک زیاد است و من باید وقت زیادی برای متقاعد کردن مشتری صرف میکردم که متوجه شوند این عروسک کار دست بوده و پی به ارزش کاری آن برده و اقدام به خرید آن کنند.
حتی برای آموزش ساخت این عروسک به همین صورت برای هشتاد هزار تومان هزینهٔ آموزش عروسک هم مشکل داشتم. اما اکثر اشخاصی که در کارگاههای آموزشیام شرکت میکردند بعد از دیدن زحمات کار پی به ارزش آن برده و برای آموزش آن علاقهمند میشدند.
دیارجنوب: با توجه به اینکه شما اولین کسی بودید که در سطح استان به آموزش عروسک روسی پرداختید، نقش بسزایی در آشنایی این روش کسب درآمد از این هنر داشتید؟
بله، بعد از برگزاری کارگاههای آموزشیام بهسرعت سازندههای عروسک روسی افزایش یافتند و آشنایی با این هنر سرعت یافت و همچنین راه کسب درآمد برای افراد زیادی شد.
دیارجنوب: بیشترین سؤالاتی که در این زمینه از شما پرسیده میشود، چیست؟
بیشترین سؤالی که برایشان مطرح میشود هزینه است درصورتیکه بعد از آموزش و آشنایی با شیوهٔ کار میتوانند وسایل دورریختنی و اضافهٔ خود را بهعنوان مواد اولیهٔ ساخت عروسک استفاده کنند همچنین سؤال متداول دیگر این است که به چه صورت عروسکهای خود را به فروش برسانند، که نحوهٔ بازاریابی آن متعدد است. و بسته به خلاقیت و نحوهٔ ساخت سازنده دارد.
دیارجنوب: حدوداً چه تعداد کارگاه آموزشی برگزار کرده و چه تعداد هنرجو آموزش دادهاید؟
بهجز آموزشهای انفرادی که بهصورت سه چهار نفره انجام دادهام حدود ۲۲ کارگاه آموزش ساخت عروسک روسی برگزار کردهام که حدود ۲۵۰ هنرجو در این کارگاهها در سطح استان داشتهام و دو کارگاه آموزش مجازی بهصورت تهیه کلیپ آموزشی در سطح کشور داشتهام اولین بار در سال ۹۴ دو دورهٔ آموزشی خود را در گالری آریا دخت و مشق هنر بوشهر برگزار کردم و بعدازآن یک دوره کارگاه آموزشی در کنگان داشتم. همچنین در آموزشگاههای ساروج، نیستان و گالری سنجاقک برازجان هم کارگاههای آموزشی برگزار کردهام.
دیارجنوب: آخرین نمایشگاهی که برگزار کردید و در آن شرکت داشتید کی و کجا بود؟
اولین نمایشگاهم در سال ۹۴ و آخرین آن زمستان سال ۹۸ در نمایشگاه صنایعدستی بوشهر بود.
دیارجنوب: آیا هنوز با هنرجوهای خود که از این راه کسب درآمد دارند در ارتباطید؟
بله هنوز با آنها در ارتباط هستم و در نمایشگاههایی که برگزار میشود بهصورت مشترک و یا در کنار یکدیگر غرفه میگیریم و به فروش کارهایمان میپردازیم درکل هنرجوهای فعالی در این کاردارم که کسب درآمد خیلی خوبی دارند درصورتیکه بنده چون شغل دیگری دارم فرصت و زمان کمتری برای ساخت و فروش این عروسک دارم.
دیارجنوب: هنرجوهایی که تاکنون داشتهاید در چه سبک و مشاغلی بودهاند؟
اکثر هنرجوهایم خانمهای خانهدار بودهاند که خیلی استرس و دغدغهٔ یادگیری را داشتند درصورتیکه در کارهای دستی و هنری حتی با دیدن نمونه کار هم شما میتوانید به ساخت آن بدون آموزش خاصی بپردازید همینطور بانوان بازنشسته که هماکنون از این راه کسب درآمد میکنند یادم هست یکی از هنرجوهای هشتسالهام در کارگاه بزرگسالان بوشهر، اولین کسی بود که عروسکش را آماده کرد و استعداد فوقالعادهای در این کار داشت.
دیارجنوب: چه تعداد عروسک تاکنون ساختهاید؟
چند بار تصمیم به شمارش عروسکها گرفتم ولی به دلیل مشغله کاری تعداد را فراموش کردم اما تقریباً حدود ۲۵۰ عروسک روسی تاکنون ساختهام البته باید در نظر گرفت که من اولین کسی بودم که استارت کار خود را در سطح استان با آموزش عروسک روسی زدم.
دیارجنوب: تاکنون این اتفاق برایتان افتاده است که تمایل به فروش عروسکی بعد از ساخت آن نداشته باشید؟
بله دقیقاً نسبت به تمام عروسکهایی که میسازم همین حس رادارم. شاید برای دیگران عجیب باشد ولی من تمام عروسکهایم را به دلیل علاقه شدید ابتدا میبوسم سپس به مشتری تحویل میدهم.
دیارجنوب: در حوزهٔ عروسکسازی حرفهای کسانی هستند که در سطح کشور باهم در ارتباط باشید؟
بله افرادی هستند که برای اولین بار شروع به ساخت این نوع عروسک کردهاند و ۳۰ نفری بودند که هنوز بهصورت مداوم از این راه کسب درآمد بالایی دارند حتی افراد مطرحی هستند که برند خودشان را ثبت کردهاند که بیشتر اهل تهران، مشهد و شیراز هستند و هنوز هم با آنها در ارتباط هستم.
دیارجنوب: تعدادی از برندهای موفق ثبتشده در این رشته را نام ببرید.
توژال جز اولین برندهای پردرآمد ثبتشده است و همینطور برندهای تدی، شیدا، سرنتی، فرشته دوکاج و تعدادی دیگر که در سطح کشور جز اولین برندهای موفق بودهاند و فعال میباشند.
دیارجنوب: آرزوی هنری شما چیست و چه هدفی را دنبال میکنید؟
من همیشه آرزو داشتم یک گالری شخصی برای خودم بهصورت دائمی داشته باشم و هدفم از این موضوع این بوده که همهٔ بانوانی که سازنده و آموزشدهندهٔ کارهای هنری هستند را یکجا در کنار هم جمع کنم تا بتوانیم در کنار هم به کار خود پیشرفت بدهیم.
دیارجنوب: حرف پایانی خود در خصوص هنرهای دستی و عروسکسازی را بیان کنید.
افراد فعالی در سطح شهرداریم که تبلیغات متعددی انجام میدهند و در مسائل گوناگون فعالیت و حمایت میکنند اما درزمینهٔ ی کارهای هنری و این سبککار، اطلاعرسانی و حمایت نمیکنند. من توقع دارم به هنرهای دستی و عروسکسازی بهاداده شود و برای پیشرفت و ارتقا کاری آن برای هنرمندان حمایت و اطلاعرسانی انجام دهند.
عکاس: امیرحسین معماری
خبر مرتبط: